World Environment Day 2025: દર વર્ષે 5 જૂને વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે જેનો ઉદ્દેશ્ય પર્યાવરણ પ્રત્યે જાગૃતિ ફેલાવવાનો છે. આજે ગ્લોબલ વોર્મિંગ, વધતા પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ, ઔદ્યોગિક કચરો વગેરેને કારણે પર્યાવરણને ઘણું નુકસાન થઈ રહ્યું છે. આ વર્ષે 2025માં કોરિયા પર્યાવરણ દિવસનું આયોજન કરી રહ્યું છે. વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ 2025 ની થીમ પ્લાસ્ટિક પોલ્યુશનને હરાવો છે. આ થીમ વધતા પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણને રોકવા પર આધારિત છે.
આજના સમયમાં, એક તરફ પ્લાસ્ટિકે આપણું જીવન ખૂબ જ સરળ બનાવી દીધું છે. બીજી તરફ, પ્લાસ્ટિક આજે પૃથ્વી માટે એક મોટો પડકાર પણ બની ગયું છે. સસ્તું અને ટકાઉ હોવાને કારણે, પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ મોટા પાયે થઈ રહ્યો છે. આ કારણે, દર વર્ષે લાખો ટન પ્લાસ્ટિક કચરો ઉત્પન્ન થાય છે, જે પર્યાવરણને ઘણું નુકસાન પહોંચાડે છે. નદીઓ, સમુદ્રો, હવામાં બધે પ્લાસ્ટિક કચરો ફેલાયો છે. આ કારણોસર, પ્લાસ્ટિક કચરાને વૈશ્વિક આપત્તિ કહેવું ખોટું નહીં હોય. આવી સ્થિતિમાં, આ વર્ષે વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ નિમિત્તે, પ્લાસ્ટિકના વધતા સંકટને સમજવું અને તેના ઉકેલ માટે નક્કર પગલાં લેવા જરૂરી બની ગયું છે.
પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ શું છે?
જ્યારે બોટલ, પોલીથીન, રમકડાં વગેરે જેવી પ્લાસ્ટિક સામગ્રીનો નાશ કે રિસાયકલ યોગ્ય રીતે કરવામાં આવતો નથી અને માટી, નદીઓ, સમુદ્રમાં ભળી જાય છે, ત્યારે તેને પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ કહેવામાં આવે છે.
પ્લાસ્ટિક સેંકડો વર્ષો સુધી પર્યાવરણમાં રહે છે.
સમય જતાં, પ્લાસ્ટિકના આ ટુકડાઓ તૂટી જાય છે અને માઇક્રોપ્લાસ્ટિકનું સ્વરૂપ લે છે.
માઇક્રોપ્લાસ્ટિકનો વધતો ખતરો
હવા, પાણી અને ખોરાકમાં પણ માઇક્રોપ્લાસ્ટિક જોવા મળ્યા છે.
માઇક્રોપ્લાસ્ટિક પ્રાણીઓ અને મનુષ્યોના શરીરમાં પહોંચી રહ્યા છે, જેના કારણે કેન્સર જેવા અનેક પ્રકારના ખતરનાક રોગો જન્મે છે.
સંશોધનમાં બહાર આવ્યું છે કે સરેરાશ એક વ્યક્તિ દર અઠવાડિયે 5 ગ્રામ માઇક્રોપ્લાસ્ટિક ગળી રહ્યો છે.
આ આપણા હોર્મોન સિસ્ટમ, લીવર, મગજના કાર્ય અને શરીરની ઘણી સિસ્ટમોને અસર કરી શકે છે.
દરિયાઈ જીવોને અસર કરી રહ્યો છે
માત્ર આ જ નહીં, માછલીઓ, કાચબા, વ્હેલ અને ઘણા દરિયાઈ પક્ષીઓ આ માઇક્રોપ્લાસ્ટિકને ખોરાક સમજીને ખાઈ રહ્યા છે.
આ માઇક્રોપ્લાસ્ટિક તેમના શરીરની અંદર ઝેરી રસાયણો ફેલાવી રહ્યા છે, જેના કારણે તેમની ફળદ્રુપતા ઘટી રહી છે.
કૃષિ ઉત્પાદન પર પણ અસર પડી રહી છે
માઇક્રોપ્લાસ્ટિક મોટા પાયે જમીનમાં ભળી રહ્યા છે.
આના કારણે, જમીનની ગુણવત્તામાં ઘટાડો થઈ રહ્યો છે, જેના કારણે પાકની ગુણવત્તા અને ઉપજ પર સીધી અસર પડી રહી છે.
આવી સ્થિતિમાં, આવા જોખમોથી વાકેફ રહેવું જરૂરી છે, જેથી શક્ય તેટલી વહેલી તકે તેનો ઉકેલ શોધી શકાય.
વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ નિમિત્તે, પ્લાસ્ટિકના સંભવિત જોખમો વિશે વાત કરવાની જરૂર નથી, પરંતુ આપણા જીવનમાંથી પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ ધીમે ધીમે દૂર કરવા માટે નક્કર પગલાં લેવા એ સમયની જરૂરિયાત બની ગઈ છે.