ED arrest Bhupesh Baghel son: શુક્રવારે, એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટ (ED) એ છત્તીસગઢમાં દારૂ કૌભાંડ સંબંધિત એક કેસમાં દરોડા પાડ્યા. આ દરમિયાન, કેન્દ્રીય એજન્સીએ રાજ્યના ભૂતપૂર્વ મુખ્યમંત્રી ભૂપેશ બઘેલ અને તેમના પુત્ર ચૈતન્ય બઘેલ સાથે સંબંધિત સ્થળોએ દરોડા પાડ્યા. આ પછી, ED એ ચૈતન્યની ધરપકડ કરી. એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટના આ પગલા પછી, છત્તીસગઢમાં રાજકીય ગતિવિધિઓ શરૂ થઈ ગઈ છે.
આવી સ્થિતિમાં, એ જાણવું મહત્વપૂર્ણ છે કે છત્તીસગઢમાં કથિત દારૂ કૌભાંડનો કેસ શું છે? અત્યાર સુધી આ અંગે શું પ્રકાશમાં આવ્યું છે? એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટની ટીમે ભૂપેશ બઘેલ અને તેમના પુત્ર ચૈતન્ય બઘેલના સ્થળો પર દરોડા કેમ પાડ્યા? આ પહેલા આ કેસમાં કયા મોટા નામોની ધરપકડ કરવામાં આવી છે? ઉપરાંત, આ કૌભાંડ કેટલું મોટું છે? ચાલો જાણીએ…
છત્તીસગઢમાં દારૂ કૌભાંડનો કેસ શું છે?
છત્તીસગઢમાં, કોંગ્રેસે 2018 માં ચૂંટણી જીતી હતી અને ભૂપેશ બઘેલ મુખ્યમંત્રી બન્યા હતા. એવું કહેવાય છે કે દારૂ કૌભાંડ 2019 માં જ શરૂ થયું હતું. આ કારણે 2022 સુધી છત્તીસગઢમાં દારૂ દ્વારા કાળું નાણું કમાયું હતું. એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટનું કહેવું છે કે આ બધું ભૂપેશ બઘેલ સરકારના નાક નીચે થયું હતું.
આ કેસનો નોઈડા સાથે શું સંબંધ છે?
ઈડીનું કહેવું છે કે કૌભાંડમાં સામેલ લોકોએ નકલી હોલોગ્રામ બનાવવા માટે પ્રિઝમ હોલોગ્રાફી સિક્યુરિટી ફિલ્મ્સ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ કંપનીને ટેન્ડર આપ્યું હતું, જે ઉત્તર પ્રદેશના નોઈડામાં હોલોગ્રાફીનું કામ કરે છે. આ કંપની હોલોગ્રામ બનાવવા માટે લાયક ન હતી, છતાં નિયમોમાં સુધારો કરીને, કંપનીને આ ટેન્ડર આપવામાં આવ્યું હતું. બીજો ખુલાસો એ થયો કે આ કંપની છત્તીસગઢના જ એક અમલદાર સાથે જોડાયેલી હતી.
કામગીરીની પદ્ધતિ શું હતી?
2017 માં, છત્તીસગઢમાં મુખ્યમંત્રી રમણ સિંહની સરકારે નવી એક્સાઇઝ નીતિની જાહેરાત કરી. આ હેઠળ, છત્તીસગઢ સ્ટેટ માર્કેટિંગ કોર્પોરેશન લિમિટેડ (CSMCL) ની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. આ સંસ્થાને દારૂ ઉત્પાદકો પાસેથી દારૂ ખરીદવાનું અને તેના સ્ટોર્સ દ્વારા વેચવાનું કામ સોંપવામાં આવ્યું હતું. છત્તીસગઢ સરકાર આ યોજના દ્વારા દારૂના વેચાણના સમગ્ર રેકોર્ડને કેન્દ્રિય બનાવવા માંગતી હતી.
ઈડીનું કહેવું છે કે રમણ સિંહ સરકારની યોજના સ્પષ્ટ હતી. પરંતુ જ્યારે 2018 માં છત્તીસગઢમાં સરકાર બદલાઈ, ત્યારે CSMCLનું સંચાલન પણ બદલાઈ ગયું. આ રીતે, દારૂ સિન્ડિકેટએ કબજો જમાવી લીધો અને સમાંતર એક્સાઇઝ વિભાગ શરૂ કર્યો. રાજ્યના વરિષ્ઠ અમલદારોથી લઈને રાજકારણીઓ અને એક્સાઇઝ વિભાગના અધિકારીઓ સુધી, બધા આ સિન્ડિકેટમાં સામેલ હતા.
ત્રણ વર્ષ સુધી દારૂ કૌભાંડ કેવી રીતે ‘રમાયું’?
ફેબ્રુઆરી 2019 માં, ભારતીય ટેલિકોમ્યુનિકેશન સર્વિસ (ITS) અધિકારી અરુણ પતિ ત્રિપાઠીને CSMCL ના વડા બનાવવામાં આવ્યા.
મે 2019 માં, તેમણે કોર્પોરેશનમાં મેનેજિંગ ડિરેક્ટરની જવાબદારી સંભાળી. ED ના જણાવ્યા મુજબ, આ પછી, સરકારી વિક્રેતાઓમાંથી દારૂનું ગેરકાયદે વેચાણ શરૂ થયું.
ગેરકાયદેસર વેચાણમાં મદદ કરવા માટે, અધિકારીઓએ દારૂની બોટલોમાં વપરાતા હોલોગ્રામ બનાવતી કંપની બદલી નાખી, એટલે કે તેની અધિકૃતતાનો પુરાવો.
તેના સ્થાને, બીજી કંપનીને હોલોગ્રામ બનાવવાનો કોન્ટ્રાક્ટ આપવામાં આવ્યો. આ કંપનીને મૂળ હોલોગ્રામ બનાવવાની સાથે કેટલાક નકલી હોલોગ્રામ બનાવવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું.
નકલી હોલોગ્રામ કથિત રીતે સીધા ત્રિપાઠીને મોકલવામાં આવ્યા હતા, જે તેને દેશી દારૂના ઉત્પાદકોને મોકલતા હતા. આ ઉત્પાદકો કેટલીક બોટલો પર અસલી હોલોગ્રામ લગાવતા હતા અને કેટલીક બોટલો પર નકલી.
આ ડુપ્લિકેટ હોલોગ્રામ સાથે, ડુપ્લિકેટ બોટલો પણ મેળવવામાં આવતી હતી. તેમાં દારૂ ભરીને રાજ્યના વેરહાઉસને બદલે સીધી દારૂની દુકાનોમાં મોકલવામાં આવતો હતો.
આ કેસમાં, ED એ કોર્ટને જણાવ્યું છે કે આ પ્રવૃત્તિઓને કારણે, છત્તીસગઢમાં આગામી ત્રણ વર્ષ સુધી ગેરકાયદેસર રીતે મોટા પ્રમાણમાં દારૂનો સપ્લાય કરવામાં આવ્યો હતો. લગભગ 40 લાખ લિટર દારૂ સરકારી રેકોર્ડમાં નોંધી શકાયો નથી. તેમની ખરીદી અને વેચાણની કોઈ વિગતો રાખવામાં આવી નથી. તેના બદલે, આ કૌભાંડમાં, ડિસ્ટિલરથી લઈને ટ્રાન્સપોર્ટર, હોલોગ્રામ ઉત્પાદક, બોટલ બનાવનાર, એક્સાઇઝ અધિકારી અને રાજકારણીઓ સુધી દરેકનો હિસ્સો નિશ્ચિત કરવામાં આવ્યો હતો.
આઘાતજનક વાત એ છે કે કૌભાંડમાં સામેલ લોકોની આવકનો સ્ત્રોત ફક્ત દારૂના ગેરકાયદેસર વેચાણથી જ નહોતો, પરંતુ એક્સાઇઝ અધિકારીઓ કાયદેસર વેચાણ પર ઉત્પાદકો પાસેથી ગેરકાયદેસર કમિશન પણ લેતા હતા.
કૌભાંડનું રહસ્ય કેવી રીતે ખુલ્યું?
જ્યારે ED એ આ મામલાની તપાસ શરૂ કરી, ત્યારે એવું બહાર આવ્યું કે છત્તીસગઢમાં દારૂની બોટલો પર હોલોગ્રામ બનાવવાનું ટેન્ડર ઉદ્યોગપતિ વિધુ ગુપ્તાની કંપનીએ જીત્યું હતું. જોકે, તેમણે આ ટેન્ડર ગેરકાયદેસર કમિશન દ્વારા મેળવ્યું હતું. જ્યારે એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટે વિધુની ધરપકડ કરી, ત્યારે તેમણે બઘેલ સરકાર દ્વારા CSMCLના MD બનેલા અરુણપતિ ત્રિપાઠી, રાયપુરના મેયરના મોટા ભાઈ દારૂના વેપારી અનવર ઢેબર અને અનિલ ટુટેજાનું નામ આપ્યું. જ્યારે ED એ આ ત્રણ આરોપીઓની ધરપકડ કરી, ત્યારે કેસમાં વધુ ખુલાસાઓ થયા.
આ કેસમાં અત્યાર સુધી કોની તપાસ કરવામાં આવી છે, કોની ધરપકડ કરવામાં આવી છે?
ACB અને EOW એ જાન્યુઆરી 2024 માં ED પત્રના આધારે FIR નોંધી હતી. EOW દ્વારા નોંધાયેલી FIRમાં, IAS અનિલ ટુટેજા (કથિત કૌભાંડ દરમિયાન વાણિજ્ય-ઉદ્યોગ વિભાગના સંયુક્ત સચિવ), અરુણપતિ ત્રિપાઠી, કોંગ્રેસ નેતા અને રાયપુરના મેયર એજાઝ ઢેબરના મોટા ભાઈ, દારૂના વેપારી અનવર ઢેબરને કૌભાંડના મુખ્ય સૂત્રધાર તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યા છે. દારૂ કૌભાંડમાંથી થતી આવકનો મોટો હિસ્સો આ ત્રણને ગયો હતો. ED એ આ ત્રણેય આરોપીઓની ધરપકડ કરી.
બઘેલ સરકારના આબકારી મંત્રીની ધરપકડ કેમ કરવામાં આવી?
ED ના જણાવ્યા મુજબ, ધરપકડ કરાયેલા અરુણપતિ ત્રિપાઠી અને અરવિંદ સિંહે પૂછપરછ દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે ભૂતપૂર્વ મંત્રી કવાસી લખમા દર મહિને કમિશન મેળવતા હતા. લખમાને દારૂના કાર્ટેલમાંથી દર મહિને ૫૦ લાખ રૂપિયા મળતા હતા. ૫૦ લાખ રૂપિયા ઉપરાંત બીજા ૧.૫ કરોડ રૂપિયા પણ આપવામાં આવતા હતા. આ રીતે તેમને દર મહિને ૨ કરોડ રૂપિયા કમિશન તરીકે મળતા હતા.
આબકારી વિભાગમાં કામ કરતા અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે તેઓ પૈસાની વ્યવસ્થા કરીને તેમને મોકલતા હતા. પૈસાની થેલીઓ તૈયાર કરીને કન્હૈયા લાલ કુરે દ્વારા સુકમા મોકલવામાં આવતી હતી. જ્યારે કવાસી લખમાના પુત્ર હરીશ લખમાના ઘરે તપાસ કરવામાં આવી ત્યારે ED ને ડિજિટલ પુરાવા મળ્યા.
આ ડિજિટલ પુરાવાઓની તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે લખમાએ આ કથિત લાંચના પૈસાથી કોંગ્રેસ ભવન અને તેનું વૈભવી ઘર બનાવ્યું હતું. ૩૬ મહિનામાં ગુનાની આવક ૭૨ કરોડ રૂપિયાની છે. આ રકમ તેમના પુત્ર હરીશ લાખના ઘર અને સુકમા કોંગ્રેસ ભવનના બાંધકામમાં રોકાણ કરવામાં આવી છે.
EDના જણાવ્યા અનુસાર, જ્યારે લખમાની પૂછપરછ કરવામાં આવી ત્યારે તેમણે તપાસમાં સહકાર આપ્યો ન હતો. આવી સ્થિતિમાં, એજન્સીએ દલીલ કરી હતી કે કોંગ્રેસ નેતા કેસમાં પુરાવાનો નાશ કરવાનો પ્રયાસ કરી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, તેમની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. ધરપકડ બાદ, તેમને કોર્ટમાં રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા, જ્યાં તેમને રિમાન્ડ પર મોકલવામાં આવ્યા હતા.