Government warning E commerce frauds: આજના યુગમાં, ઓનલાઈન શોપિંગ પહેલા કરતા વધુ સરળ અને લોકપ્રિય બન્યું છે, પરંતુ જેમ જેમ ઓનલાઈન ખરીદદારોની સંખ્યા વધી રહી છે, તેમ તેમ સાયબર ગુનેગારોએ પણ તેમના પર નજર રાખી છે. આ સ્કેમર્સ નકલી વેબસાઇટ બનાવી રહ્યા છે, ફિશિંગ એસએમએસ મોકલી રહ્યા છે અને પોતાને ગ્રાહક સંભાળ પ્રતિનિધિ ગણાવી રહ્યા છે જેથી તમારી વ્યક્તિગત માહિતી ચોરી શકાય.
આ ખતરાને ધ્યાનમાં રાખીને, ગૃહ મંત્રાલય હેઠળના ભારતીય સાયબર ક્રાઈમ કોઓર્ડિનેશન સેન્ટર (I4C) એ જાહેર ચેતવણી જારી કરી છે. આમાં, ઓનલાઈન ખરીદદારોને ખાસ કરીને નકલી શોપિંગ સાઇટ્સ, નકલી ડિલિવરી સંદેશાઓ અને લિંક્સથી સાવધ રહેવાનું કહેવામાં આવ્યું છે જે વાસ્તવિક લાગે છે પરંતુ વાસ્તવમાં છેતરપિંડીનું માધ્યમ છે.
સરકારની સાયબર સુરક્ષા એજન્સીના સત્તાવાર ટ્વિટર હેન્ડલ, સાયબરડોસ્ટ પર એક પોસ્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “ઓનલાઈન શોપિંગ કૌભાંડ ચેતવણી! નકલી સાઇટ્સ અને ફિશિંગ ડિલિવરી સંદેશાઓ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. વિચાર્યા વિના કોઈપણ લિંક પર ક્લિક કરશો નહીં. ફક્ત વિશ્વસનીય પ્લેટફોર્મ પરથી જ ખરીદી કરો.” શોપિંગ કૌભાંડ શું છે?
૧. ફિશિંગ ડિલિવરી મેસેજ – એક નકલી SMS કે ઇમેઇલ આવે છે જેમાં લખેલું હોય છે કે તમારો ઓર્ડર હોલ્ડ પર છે અથવા ચુકવણી પુષ્ટિકરણની જરૂર છે. તેની સાથે એક લિંક હોય છે જે કોઈ મોટા ઈ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મની લાગે છે, પરંતુ તે તમને નકલી સાઇટ પર લઈ જાય છે જ્યાં કાર્ડ અથવા UPI વિગતો ચોરી શકાય છે.
૨. નકલી શોપિંગ વેબસાઇટ્સ – આ વેબસાઇટ્સ વાસ્તવિક ઈ-કોમર્સ સાઇટ્સ જેવી લાગે છે અને સર્ચ એન્જિન પર પણ દેખાય છે. તેઓ ભારે ડિસ્કાઉન્ટ અથવા દુર્લભ ઉત્પાદનો ઓફર કરે છે. પરંતુ ઓર્ડર આપ્યા પછી, ન તો ઉત્પાદન પ્રાપ્ત થાય છે કે ન તો પૈસા પાછા મળે છે.
૩. સોશિયલ મીડિયા પર નકલી જાહેરાતો – ફેસબુક જેવા પ્લેટફોર્મ પર નકલી સ્ટોર્સ અથવા ઑફર્સનો પ્રચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ જાહેરાતો તમને એવી સાઇટ્સ પર લઈ જાય છે જે તમારી સંવેદનશીલ માહિતી માંગે છે.
૪. ચુકવણી પુષ્ટિકરણ કૌભાંડ – નકલી SMS કહે છે કે તમારી ચુકવણી નિષ્ફળ ગઈ છે, કૃપા કરીને ચકાસો. લિંક પર ક્લિક કરવાથી તમારા નાણાકીય ડેટાની ચોરી થઈ શકે છે અથવા ફોન પર માલવેર ઇન્સ્ટોલ થઈ શકે છે.
ઓનલાઈન ખરીદી કરતી વખતે કેવી રીતે સુરક્ષિત રહેવું?
કોઈપણ લિંક પર આંધળી રીતે ક્લિક ન કરો: અજાણ્યા નંબરો અથવા ઇમેઇલ્સમાંથી આવતા સંદેશાઓ પર વિશ્વાસ ન કરો. જો ઓર્ડરમાં વિલંબ થાય કે કન્ફર્મ થાય, તો તે એપ કે વેબસાઇટ પર જઈને સીધી તપાસ કરો.
ફક્ત સત્તાવાર પ્લેટફોર્મ પરથી જ ખરીદી કરો: ફક્ત સત્તાવાર એપ સ્ટોર્સ પરથી ડાઉનલોડ કરેલી વિશ્વસનીય એપ્સ (જેમ કે એમેઝોન, ફ્લિપકાર્ટ વગેરે) નો ઉપયોગ કરો.
વેબસાઇટ URL તપાસો: ચુકવણી કરતા પહેલા વેબસાઇટ સરનામું કાળજીપૂર્વક તપાસો. તે “https://” થી શરૂ થવું જોઈએ અને તેમાં કોઈ ભૂલ ન હોવી જોઈએ (જેમ કે “amazon.in” ને બદલે “amazon.in”).
ક્યારેય OTP અથવા CVV શેર કરશો નહીં: કોઈ વાસ્તવિક ડિલિવરી એજન્ટ અથવા કંપની તમને ક્યારેય OTP અથવા કાર્ડ સુરક્ષા કોડ માટે પૂછશે નહીં.
વિક્રેતા અને સમીક્ષાઓ તપાસો: જો ઓછા જાણીતા પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છો, તો ચોક્કસપણે વિક્રેતાના રેટિંગ અને ગ્રાહક સમીક્ષાઓ તપાસો.
કૌભાંડની જાણ કરો: જો તમને લાગે કે તમે કૌભાંડનો ભોગ બન્યા છો, તો તરત જ સાયબર હેલ્પલાઇન 1930 પર કૉલ કરો અથવા cybercrime.gov.in પર ફરિયાદ નોંધાવો.