Mars water discovery: નાસાના ક્યુરિયોસિટી રોવરે મંગળની સપાટી પર એક રહસ્યમય વિસ્તારમાં ખોદકામ શરૂ કર્યું છે, જ્યાંથી ભૂતકાળમાં પાણીની હાજરીના મજબૂત સંકેતો મળી આવ્યા છે. વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે આ શોધ મંગળના આબોહવા ઇતિહાસને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરી શકે છે અને સૂચવે છે કે ભૂગર્ભ પાણી ત્યાં અંદાજ કરતાં ઘણા લાંબા સમય સુધી સક્રિય રહ્યું હતું. તેને મંગળ પર જીવનની નિશાની પણ ગણી શકાય.
નાસાનું ક્યુરિયોસિટી માર્સ રોવર હાલમાં માઉન્ટ શાર્પના તળેટીમાં સ્થિત બોક્સવર્ક નામના વિસ્તારની તપાસ કરી રહ્યું છે, જે મંગળની સપાટીથી 12 માઇલ સુધી ફેલાયેલી લાંબી રેન્જ છે. આ વિસ્તાર લાંબા સમયથી ઓર્બિટલ ઇમેજિંગ દ્વારા જોવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ પહેલીવાર રોવર ભૌતિક રીતે ત્યાં પહોંચ્યો છે. આ વિસ્તાર ખાસ કરીને મેગ્નેશિયમ સલ્ફેટ જેવા ખારા ખનિજોથી સમૃદ્ધ છે જે સામાન્ય રીતે પાણી સુકાઈ જાય ત્યારે બને છે. આ સ્પષ્ટ સંકેત છે કે મંગળની સપાટી પરનું વાતાવરણ અત્યંત શુષ્ક થયા પછી આ વિસ્તાર રચાયો હતો.
ભૂગર્ભ જળની નિશાની, કેલ્શિયમ સલ્ફેટ નસો
ખડકોમાં નાની સફેદ નસો મળી આવી છે, જે કેલ્શિયમ સલ્ફેટ જેવા ખનિજોથી બનેલા છે. આ નસો સૂચવે છે કે કોઈ સમયે ખડકોની તિરાડોમાં પાણી વહેતું હતું.
આબોહવા સમયરેખામાં મોટો ફેરફાર શક્ય છે
નાસા કહે છે કે આ શોધ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. જો તે પુષ્ટિ થાય કે ભૂગર્ભ પાણી લાંબા સમય સુધી ઉચ્ચ સ્તરોમાં પણ સક્રિય હતું, તો મંગળ પર રહેવા યોગ્ય સ્થિતિ અને તેના આબોહવા પરિવર્તનની સમયરેખા ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરવી પડશે.
આગળનું પગલું – નમૂનાઓનું વિશ્લેષણ
રોવર હવે ખડકો ખોદી રહ્યું છે અને નમૂનાઓનું વિશ્લેષણ કરી રહ્યું છે. વૈજ્ઞાનિકોને આશા છે કે આ નમૂનાઓમાંથી તેમને મંગળના જટિલ જળવિજ્ઞાન અને ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય ઇતિહાસ વિશે સચોટ માહિતી મળશે.
અન્ય ગ્રહો પર પણ પાણીના સંકેતો મળી આવ્યા છે
મંગળ ઉપરાંત, સૌરમંડળના ઘણા ગ્રહો પર પાણીની હાજરીના પુરાવા મળી આવ્યા છે. ચંદ્ર પણ એક સમયે સંપૂર્ણપણે શુષ્ક હોવાનું માનવામાં આવતું હતું, પરંતુ 2009 માં ભારતના ચંદ્રયાન-1 મિશનમાં ચંદ્રની સપાટી પર, ખાસ કરીને દક્ષિણ ધ્રુવના છાયાવાળા ખાડાઓમાં પાણી મળ્યું, જે પાણીની હાજરીની પુષ્ટિ કરે છે. ગુરુ ગ્રહના ચંદ્ર યુરોપાએ તેની બર્ફીલી સપાટી નીચે વિશાળ પ્રવાહી પાણીના મહાસાગરના સંકેતો દર્શાવ્યા છે. તેવી જ રીતે, ચંદ્ર ગેનીમીડ પણ ચુંબકીય ક્ષેત્રમાં ફેરફારને કારણે ભૂગર્ભ મહાસાગરની શક્યતા દર્શાવે છે. શનિના ચંદ્ર એન્સેલાડસની સપાટી પર બરફ અને પાણીના ફુવારા મળી આવ્યા હતા. બીજા ચંદ્ર ટાઇટનની સપાટી પર મિથેન-ઇથેન તળાવો છે, પરંતુ તેની નીચે પાણી આધારિત મહાસાગર હોવાની શક્યતા પણ ઉભી થઈ છે.