Best College for Science and Engineering in India: STEM શિક્ષણ એટલે કે વિજ્ઞાન, ટેકનોલોજી, ઇજનેરી અને ગણિત ક્ષેત્રની શ્રેષ્ઠ કોલેજોનું રેન્કિંગ ભારતમાં બહાર પાડવામાં આવ્યું છે. જો તમે આ ક્ષેત્રને ઊંડાણપૂર્વક જાણતા નથી, તો તમને જાણીને આશ્ચર્ય થશે કે રેન્કિંગમાં કોઈ IIT નંબર-1 પર નથી. તેના બદલે, ભારતની બીજી શૈક્ષણિક સંસ્થાએ STEM રેન્કિંગ 2025 માં પ્રથમ સ્થાન મેળવ્યું છે.
જોકે, આ રેન્કિંગ એક ખાનગી સંસ્થા ક્રોનિકલ્સ નેટવર્ક દ્વારા બહાર પાડવામાં આવ્યું છે. આમાં, દેશની કુલ 150 ઉચ્ચ શિક્ષણ સંસ્થાઓનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારબાદ STEM શિક્ષણ ધરાવતી ટોચની 50 ઉચ્ચ શિક્ષણ સંસ્થાઓની યાદી તૈયાર કરવામાં આવી હતી. આમાં, પ્રથમ નંબર છે – ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સાયન્સ એટલે કે IISc બેંગ્લોર. આ પછી, IIT કાનપુર અને પછી IIT દિલ્હી ત્રીજા નંબરે છે.
રેન્કિંગ કેવી રીતે કરવામાં આવ્યું?
50 સંસ્થાઓને એલીટ A-1 બેન્ડમાં પસંદ કરવામાં આવી છે, જે ભારતમાં ટોચની STEM શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ છે. ક્રોનિકલ્સ ઓફ ઈન્ડિયા દ્વારા વિકસાવવામાં આવેલી આ રેન્કિંગ સિસ્ટમ વિષય-વિશિષ્ટ અને ડેટા-આધારિત મૂલ્યાંકન પર આધારિત છે. રેન્કિંગ સિસ્ટમ ચકાસાયેલ સંસ્થાકીય ડેટા, સંશોધન આઉટપુટ, ફેકલ્ટીની સંખ્યા, ઉદ્યોગ ભાગીદારી અને શૈક્ષણિક પ્રતિસાદ માટે NAAC/NBA/NIRF નો સંદર્ભ આપે છે.
સંસ્થા કહે છે કે તેનો ઉદ્દેશ્ય સંશોધન, તકનીકી નવીનતા, ગુણવત્તાયુક્ત ફેકલ્ટી વિકાસ અને વાસ્તવિક દુનિયાના ઉદ્યોગ એપ્લિકેશનો દ્વારા ભારતના STEM ઇકોસિસ્ટમને આકાર આપતી સંસ્થાઓને પ્રકાશિત કરવાનો છે. રેન્કિંગમાં IIT, NIT, જાહેર અને ખાનગી યુનિવર્સિટીઓ અને નવી ઉભરતી તકનીકી સંસ્થાઓનો સમાવેશ થાય છે.
સરકારી રેન્કિંગ શું કહે છે?
જો આપણે ભારત સરકારના શિક્ષણ મંત્રાલય દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા NIRF રેન્કિંગ વિશે વાત કરીએ, તો IISc બેંગ્લોર સંશોધનની દ્રષ્ટિએ IIT કરતા આગળ છે. તાજેતરના 2024 રેન્કિંગમાં, IISc બેંગ્લોર સંશોધન અને ભારતની શ્રેષ્ઠ યુનિવર્સિટીઓની યાદી બંનેમાં IIT થી ઉપર ક્રમે છે. IISc નંબર 1 પર છે. જો કે, IIT મદ્રાસે ફક્ત એન્જિનિયરિંગ અને એકંદર શ્રેણીમાં પ્રથમ સ્થાન મેળવ્યું હતું.