Gujarat Cabinet Expansion: ગુજરાતમાં ભૂપેન્દ્ર પટેલના મંત્રીમંડળના સંપૂર્ણ પુનર્ગઠન બાદ રાજકીય ચર્ચાઓ ફરી તીવ્ર બની છે. 2022ની વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં પ્રચંડ બહુમતી મેળવ્યા બાદ માત્ર બે વર્ષમાં સમગ્ર મંત્રીમંડળ બદલવું એ પગલું ઘણા પ્રશ્નો ઉભા કરે છે — શું આ ભાજપનો આગળનો રાજકીય માસ્ટરસ્ટ્રોક છે કે પછી સરકારની અંદર રહેલી કમજોરીનું પ્રતિબિંબ?
કેટલાક વિશ્લેષકો માને છે કે મંત્રીમંડળમાં પ્રદેશ અને જ્ઞાતિનું સંતુલન સાધવા સાથે કોંગ્રેસમાંથી જોડાયેલા નેતાઓને આપેલા વચનો નિભાવવાનો પણ આ પ્રયાસ છે.
રાજકીય વિશ્લેષકોના મત મુજબ ‘સરકારની નિષ્ફળતા’નો સ્વીકાર
રાજકીય તજજ્ઞો કહે છે કે એટલી મોટી બહુમતી બાદ પણ આખું મંત્રીમંડળ બદલી દેવું એ સરકારની કામગીરી પ્રત્યેના અસંતોષનો સંકેત છે.
“કેટલાક મંત્રીઓની છબિ ખરડાઈ હતી અને પ્રજામાં રોષ વધતો હતો. ભાજપે એ સ્વીકાર્યું છે કે આ મંત્રીઓ પ્રજાની અપેક્ષાઓ પર ઊતર્યા નહોતાં.”
“આ મંત્રીમંડળનું વિસ્તરણ ભાજપની છબિ સુધારવાની કવાયત છે. સરકારનો ચહેરો સાફ કરવાનો પ્રયાસ છે, પણ સાથે સાથે તે પોતાની ખામીઓનો સ્વીકાર પણ કરે છે.”
વિપક્ષનો આક્ષેપ: ‘ચહેરો બદલાયો છે, નીતિ નહીં’
કોંગ્રેસ પ્રવક્તા ડૉ. મનીષ દોશીનું કહેવું છે કે ભાજપે આ પરિવર્તન માત્ર પ્રજાને ભ્રમમાં રાખવા માટે કર્યું છે.
તેમણે કહ્યું, “આ ફેરફારથી સામાન્ય જનતાને શું ફાયદો થયો? ખેડૂતોની સમસ્યાઓ યથાવત છે, ભ્રષ્ટાચારના કેસોમાં કાર્યવાહી નથી થઈ. એટલે ચહેરો બદલાયો છે, પરંતુ નીતિ અને તંત્ર એ જ છે.”
આમ આદમી પાર્ટીના ધારાસભ્ય હેમંત ખવાના મતે, “સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છમાં ‘આપ’ના વધતા પ્રભાવથી ભાજપ ચિંતિત છે. આ કારણે આ વિસ્તારોમાંથી વધારે મંત્રીઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.”
ભાજપનો જવાબ: ‘જવાબદારી મહત્ત્વની, વ્યક્તિ નહીં’
ભાજપના પ્રવક્તા ડૉ. યજ્ઞેશ દવે કહે છે, “ભાજપ પરિવર્તનશીલ પાર્ટી છે. અહીં હોદ્દા કરતાં જવાબદારી વધુ મહત્ત્વ ધરાવે છે. જે મંત્રીઓને બદલી નાખ્યા છે, તેઓને અન્ય જવાબદારીઓ આપવામાં આવશે.”
જયરાજસિંહ પરમાર ઉમેરે છે, “પક્ષ માટે વ્યક્તિ નહીં, પરંતુ કાર્ય મહત્ત્વનું છે. આ ફેરફાર આરોપોના કારણે નહીં, પરંતુ સંગઠનને વધુ મજબૂત બનાવવા માટે છે.”
વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને અમિત શાહની રાજકીય રણનીતિ
રાજકીય નિષ્ણાત સાર્થક બાગચી કહે છે, “Gujarat Cabinet Expansion વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને ગૃહમંત્રી અમિત શાહની લાંબા ગાળાની રણનીતિનો ભાગ છે. તેઓ સતત ફિડબૅક આધારિત નિર્ણય લે છે.”
તેમણે કહ્યું, “આ ફેરફારથી સંકેત મળે છે કે ભાજપ તંત્રને સજાગ રાખવા માગે છે. ચૂંટણી પહેલાં જનતાના અસંતોષને શમાવવાનો આ પ્રયાસ છે.”
“નરેન્દ્ર મોદી અને અમિત શાહે મંત્રીઓને સ્પષ્ટ સંદેશ આપ્યો છે કે કાર્યક્ષમતા જ મુખ્ય માપદંડ રહેશે.”
રાજ્યની અંદર પ્રયોગશાળા તરીકે ગુજરાત
જગદીશ આચાર્યના જણાવ્યા મુજબ, “ગુજરાત ભાજપ માટે પ્રયોગશાળા સમાન છે. અહીંથી જ પક્ષ રાજકીય પ્રયોગો શરૂ કરે છે અને પછી અન્ય રાજ્યોમાં અમલ કરે છે.”
તેમનું માનવું છે કે નબળા વિપક્ષના કારણે ભાજપને આવા મોટાપાયે ફેરફાર કરવાનો વિશ્વાસ મળે છે.
“રૂપાણી સરકારને હઠાવીને પણ ભાજપે સંકેત આપ્યો હતો કે પાર્ટી જ નેતાઓ બનાવે છે અને જરૂરી પડે ત્યારે બદલી પણ શકે છે,” તેઓ કહે છે.
ભવિષ્ય માટેનો રાજકીય સંદેશ
વિશ્લેષકો માને છે કે આ ફેરફાર સ્થાનિક સ્વરાજ્ય અને આવનારી ચૂંટણીને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવ્યો છે. નવા મંત્રીઓને વિવિધ જ્ઞાતિ સમારંભોમાં મોકલવામાં આવશે જેથી પ્રજાસંપર્ક મજબૂત થાય અને પક્ષની છબિ સુધરે.
સાર્થક બાગચી કહે છે, “ભાજપ ટૂંકા ગાળાનો નહીં પરંતુ લાંબા ગાળાનો રાજકીય ફાયદો જુએ છે. આ ફેરફાર બિહાર જેવી આગામી ચૂંટણીમાં પણ અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે.”
નિષ્કર્ષ: રાજકીય માસ્ટરસ્ટ્રોક કે સંકટ સંકેત?
ભૂપેન્દ્ર પટેલ સરકારનું આ મંત્રીમંડળ વિસ્તરણ ભાજપ માટે નવી રાજકીય શરૂઆત પણ બની શકે છે અને આંતરિક અસંતોષનો સ્વીકાર પણ.
પક્ષ તેને “રણનીતિ” કહે છે, જ્યારે વિપક્ષ તેને “નિષ્ફળતા છુપાવવાનો પ્રયત્ન” ગણે છે.