Supreme Court on MBBS Stipend Case: ભારતની ઘણી ખાનગી મેડિકલ કોલેજોમાં, MBBS ઇન્ટર્ન પાસેથી પૂર્ણ-સમય કામ કરાવવામાં આવી રહ્યું છે અને ઓવરટાઇમ પણ કરાવવામાં આવી રહ્યું છે, પરંતુ તેમને આટલા કામ માટે લાયક સ્ટાઇપેન્ડ આપવામાં આવી રહ્યું નથી.
નેશનલ મેડિકલ કમિશન (NMC) ના તાજેતરના અહેવાલમાં આ ચોંકાવનારી હકીકત બહાર આવી છે. આ અહેવાલ મુજબ, દેશભરની ઘણી મેડિકલ કોલેજો નિર્ધારિત માર્ગદર્શિકાનું ઉલ્લંઘન કરી રહી છે અને મેડિકલ ઇન્ટર્નને યોગ્ય સ્ટાઇપેન્ડ આપી રહી નથી.
આ બાબત RTI માં બહાર આવી હતી
NMC દ્વારા તાજેતરમાં સુપ્રીમ કોર્ટમાં રજૂ કરાયેલી અરજીઓ અનુસાર, દેશમાં મોટી સંખ્યામાં ખાનગી મેડિકલ કોલેજો છે, જે MBBS ઇન્ટર્નને માન્ય સ્ટાઇપેન્ડ આપી રહી નથી. જ્યારે, NMC ની માર્ગદર્શિકામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે મેડિકલ ઇન્ટર્નને સ્ટાઇપેન્ડ આપવું જોઈએ. તે જ સમયે, જો ઘણી કોલેજો સ્ટાઇપેન્ડ આપી રહી છે, તો તે રકમ ઘણી ઓછી છે. આ અંગે RTI દાખલ કરવામાં આવી હતી. જેમાં આ ચોંકાવનારા આંકડા સામે આવ્યા છે. હવે આ મામલો સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણીનો છે.
60 મેડિકલ કોલેજો ઇન્ટર્નને સ્ટાઇપેન્ડ નથી આપી રહી
NMC એ સુપ્રીમ કોર્ટને જણાવ્યું હતું કે દેશની 60 મેડિકલ કોલેજો MBBS ઇન્ટર્નને કોઈ સ્ટાઇપેન્ડ નથી આપી રહી. આમાં 27 ખાનગી અને 33 સરકારી સંસ્થાઓનો સમાવેશ થાય છે. આ ત્યારે થાય છે જ્યારે ઇન્ટર્નને પૂર્ણ-સમય ક્લિનિકલ ડ્યુટી કરવી પડે છે. મેડિકલ એજ્યુકેશન રેગ્યુલેશન 2023 ના નિયમો અનુસાર, ખાનગી કોલેજોએ પણ સરકારી કોલેજોમાં આપવામાં આવતા સ્ટાઇપેન્ડ જેવું જ આપવું જોઈએ, પરંતુ ઇન્ટર્નશિપના જૂના નિયમોમાં આ અંગે કોઈ સ્પષ્ટતા નથી.
સરકારી અને ખાનગી કોલેજો વચ્ચે ઘણો તફાવત
સરકારી માર્ગદર્શિકા અનુસાર, સ્ટાઇપેન્ડની રકમ રાજ્ય સરકાર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે અને મોટાભાગના રાજ્યોમાં તે 30,000 થી 35,000 રૂપિયા સુધીની હોય છે. પરંતુ ઘણી ખાનગી કોલેજો 2,000 થી 5,000 રૂપિયા ચૂકવી રહી છે અથવા બિલકુલ ચૂકવી રહી નથી.
સ્ટાઇપેન્ડની રકમ ચૂકવવી અને પછી તેને પાછી લેવી
તેલંગાણાના વિદ્યાર્થીઓએ એવો પણ આરોપ લગાવ્યો છે કે કોલેજો પહેલા આખી સ્ટાઇપેન્ડ રકમ તેમના બેંક ખાતામાં ટ્રાન્સફર કરે છે, પરંતુ પછી બળજબરીથી વિદ્યાર્થીઓ પાસેથી રોકડમાં રકમ પાછી લઈ લે છે. આનાથી વિદ્યાર્થીઓના હાથમાં ફક્ત 5,000 રૂપિયા બાકી રહે છે.
ફરિયાદ કરવા પર ધમકી આપવામાં આવી રહી છે
ઘણા ઇન્ટર્ન લોકોએ કહ્યું કે જો તેઓ આ અંગે અવાજ ઉઠાવશે તો તેમને અભ્યાસ અને ઇન્ટર્નશિપમાં સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ઇન્ટર્નશિપ પૂર્ણ કરવામાં વિલંબ થવાની ધમકી આપવામાં આવી હતી, જ્યારે કેટલાક કિસ્સાઓમાં, તેમને લોગબુક પર સહી કરવાનો ઇનકાર કરવામાં આવ્યો હતો. આ બધા કારણો વિદ્યાર્થીઓની અનુસ્નાતક પ્રવેશ પરીક્ષામાં બેસવાની લાયકાતને અસર કરી શકે છે. એક ખાનગી કોલેજમાં, વિદ્યાર્થીઓને છ મહિનામાં ફક્ત 2,000 રૂપિયા મળ્યા અને તેમાંથી પણ, ગ્રામીણ આરોગ્ય પોસ્ટિંગ માટે પરિવહનના પૈસા કાપી લેવામાં આવ્યા હતા.
NMC એ કાર્યવાહી કરવાને બદલે જવાબદારી ટાળી
કથિત રીતે, NMC જુલાઈ 2023 થી આ બાબતથી વાકેફ હતી, પરંતુ વિદ્યાર્થીઓને તેનો કોઈ લાભ મળ્યો ન હતો. NSC એ અત્યાર સુધી કોઈપણ કોલેજ સામે કોઈ કડક કાર્યવાહી કરી નથી, ઉલટું, તેણે ડેટા એકત્રિત કરવાની અને નિયમો લાગુ કરવાની જવાબદારી રાજ્ય સરકારોને સોંપી છે.
સુપ્રીમ કોર્ટ જુલાઈમાં સુનાવણી કરશે
હવે આ મામલો ખૂબ જ ગંભીર બની ગયો છે અને આ મામલો સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચ્યો છે, જેની સુનાવણી જુલાઈમાં થશે. મેડિકલ વિદ્યાર્થીઓ અને કાર્યકરો માંગ કરે છે કે દોષિત સંસ્થાઓ સામે કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવે અને ઇન્ટર્નને તેમના કામ માટે વાજબી પગાર મળે.
આ સમસ્યાઓ વચ્ચે સારા ડોકટરો કેવી રીતે તૈયાર થશે?
આ બાબતએ દેશના મેડિકલ ક્ષેત્ર પર જ એક મોટો પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો છે. જો મેડિકલ વિદ્યાર્થીઓ આર્થિક રીતે નબળા રહેશે, તો તે તેમના માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર પણ અસર કરશે. હવે જ્યારે ભવિષ્યના ડોકટરો આવી સમસ્યાઓનો સામનો કરી રહ્યા છે, તો દેશને સારા ડોકટરો કેવી રીતે મળશે? એક મજબૂત અને સંવેદનશીલ આરોગ્યસંભાળ વ્યવસ્થા ત્યારે જ બનાવવામાં આવશે જ્યારે ભવિષ્યના ડોકટરોને તેઓ લાયક સન્માન અને સુરક્ષા મળશે.