Iran-US-Israel Conflict: સોમવારે (23 જૂન) ના રોજ, ઈરાને કતારમાં યુએસ લશ્કરી મથક અલ-ઉદેદ પર મિસાઈલ હુમલો કરીને સમગ્ર વિશ્વને આશ્ચર્યચકિત કરી દીધું. ઈરાને ફોર્ડો, નતાન્ઝ અને ઇસ્ફહાનમાં ઈરાનના પરમાણુ મથકો પર યુએસ હુમલાના જવાબમાં આ હુમલો કર્યો. પરંતુ પછી વિશ્વભરમાં એવી ખબર પડી કે ઈરાને કતાર અને અમેરિકાને આ હુમલા વિશે અગાઉથી જાણ કરી હતી. પછી બધાના મનમાં એક પ્રશ્ન ઉભો થયો કે આ કેવા પ્રકારનો હુમલો હતો. ચાલો સમજીએ કે ઈરાનની કોઈ મજબૂરી હતી? કે પછી ખામેની કોઈથી ડરી ગયા હતા, તેમણે હુમલાની પહેલા જાણ કેમ કરી.
ઈરાને હુમલો કરતા પહેલા માહિતી આપી હતી
કતારમાં યુએસ એરબેઝ પર ઈરાનનો હુમલો ફક્ત પ્રતીકાત્મક હતો. જાનમાલનું નુકસાન ઓછું કરવા માટે અગાઉથી માહિતી આપવામાં આવી હતી. પરિણામે, ઈરાનની મોટાભાગની મિસાઈલો નાશ પામી હતી અને કોઈ જાનહાનિ થઈ ન હતી. ઈરાને યુએસ હુમલા પછી બદલો લેવાના પોતાના વચનને પૂર્ણ કરવા માટે આ હુમલો કર્યો હતો. આ વાતની પુષ્ટિ ખુદ યુએસ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે કરી હતી, જેમણે ટ્રુથ સોશિયલ પર પોસ્ટ કરી હતી કે ઈરાનનો પ્રતિભાવ ‘નબળો અને અપેક્ષિત’ હતો, અને ‘આશા છે કે હવે વધુ નફરત નહીં થાય’
માહિતી આપવા બદલ ઈરાનનો આભાર
ટ્રમ્પે એમ પણ કહ્યું હતું કે હું ઈરાનનો આભાર માનું છું કે તેણે અગાઉ માહિતી આપી હતી, જેના કારણે કોઈ જીવ ગયો નથી અને કોઈ ઘાયલ થયું નથી. કદાચ હવે ઈરાન આ ક્ષેત્રમાં શાંતિ અને સુમેળ તરફ આગળ વધી શકે છે, અને હું ઈઝરાયલને પણ આવું કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરીશ. થોડા કલાકો પછી, ટ્રમ્પે બીજી પોસ્ટમાં જાહેરાત કરી કે ઈરાન અને ઈઝરાયલ ‘સંપૂર્ણ અને કાયમી યુદ્ધવિરામ’ માટે સંમત થયા છે, જે આગામી છ કલાકમાં અમલમાં આવશે. પરંતુ ટ્રમ્પનો આ દાવો પણ અત્યાર સુધી જૂઠો સાબિત થયો છે. સમાચાર લખાય ત્યાં સુધી, ઈરાન અને ઈઝરાયલ વચ્ચે ભીષણ યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે.
ઈરાને પહેલા કેમ જાણ કરી?
ઈરાન દ્વારા કરવામાં આવેલો આ હુમલો પ્રતીકાત્મક હતો. અમેરિકાએ 22 જૂને ઈરાનના પરમાણુ ઠેકાણાઓ પર હુમલો કર્યો હતો અને પહેલાથી જ કહી દીધું હતું કે આ એક વખતનો હુમલો હતો. આ પછી, ઈરાન પર દબાણ કરવામાં આવ્યું હતું કે તેનો ખતરો રહે તે માટે જવાબ આપવામાં આવે. પરંતુ તે મોટું યુદ્ધ ઇચ્છતો ન હતો, કારણ કે તેની અર્થવ્યવસ્થા પહેલાથી જ નબળી છે. તેથી, ઈરાને કતારમાં અલ-ઉદેદ બેઝને નિશાન બનાવ્યું, જ્યાં યુએસ સેન્ટ્રલ કમાન્ડનું મુખ્ય મથક આવેલું છે. કતારમાં હુમલો કેમ કરવામાં આવ્યો તેની પાછળનું એક કારણ એ છે કે ઈરાન અને કતાર વચ્ચે સારા સંબંધો છે. કતારે આ ક્ષેત્રમાં તટસ્થ મધ્યસ્થીની ભૂમિકા ભજવી છે, જેમ કે ઇઝરાયલ અને હમાસ વચ્ચેની વાતચીતમાં.
ઈરાને પહેલા કતારને જાણ કરી અને પછી વિમાનો હટાવી લીધા
ઈરાને હુમલા પહેલા કતારને જાણ કરી, ત્યારબાદ કતારે તેનું હવાઈ ક્ષેત્ર બંધ કરી દીધું. અમેરિકાએ પણ છેલ્લા એક અઠવાડિયામાં અલ-ઉદેદથી તેના મોટાભાગના વિમાનો હટાવી લીધા હતા. 19 જૂન સુધીમાં, ત્યાં ફક્ત પાંચ અમેરિકન વિમાનો બાકી રહ્યા હતા. આનાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે ઈરાનનો ઉદ્દેશ્ય મોટું નુકસાન પહોંચાડવાનો નહીં, પરંતુ તેની તાકાત બતાવવાનો હતો.
ઈરાન-ઈઝરાયલ યુદ્ધમાં ઈરાનને ભારે નુકસાન થયું છે
છેલ્લા 12 દિવસથી ઈરાન અને ઈઝરાયલ વચ્ચે ભીષણ યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે. ઈઝરાયલે ઈરાનના ઈસ્લામિક રિવોલ્યુશનરી ગાર્ડ કોર્પ્સ (IRGC) ના મુખ્યાલય સહિત અનેક ઠેકાણાઓ પર હુમલો કર્યો. જેમાં ઘણા વૈજ્ઞાનિકો, સૈનિકો, કમાન્ડરો માર્યા ગયા છે. આ હુમલાઓમાં ઈરાનની સંરક્ષણ પ્રણાલી, લશ્કરી અને પરમાણુ ઠેકાણાઓને ભારે નુકસાન થયું છે. જવાબમાં, ઈરાને પહેલીવાર ઈઝરાયલ પર પોતાના દેશની મોટી મિસાઈલો છોડી છે, જેના કારણે નેતન્યાહૂના દેશમાં પણ ભારે નુકસાન થયું છે. બંને દેશો, ખાસ કરીને ઈરાન હવે યુદ્ધ ઇચ્છતા નથી.
ઈરાન યુદ્ધ ઇચ્છતું નથી
એટલા માટે જ ઈરાને ધમકી આપી હતી કે તે હોર્મુઝ સ્ટ્રેટ બંધ કરી શકે છે, પરંતુ તેમ કર્યું નહીં. આ જળમાર્ગ વિશ્વભરમાં ઈરાની ઊર્જા જરૂરિયાતો માટે મહત્વપૂર્ણ છે. આ ઉપરાંત, ઈરાને આ હુમલામાં તેના સાથી જૂથો, જેમ કે યમનના હુથીઓ અથવા લેબનોનના હિઝબુલ્લાહને સામેલ કર્યા નથી. આનાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે ઈરાને વિચારપૂર્વક અને મર્યાદિત પ્રતિક્રિયા આપી હતી જેથી તણાવ વધુ ન વધે.
અમેરિકાના મિશન પૂર્ણ થયું?
ટ્રમ્પ જે રીતે યુદ્ધવિરામની વાત કરી રહ્યા છે, તે જોઈને લાગે છે કે અમેરિકા મધ્ય પૂર્વમાં લાંબો યુદ્ધ ઇચ્છતું નથી. પ્રશ્ન એ છે કે શું ઇઝરાયલે ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમને સંપૂર્ણપણે સમાપ્ત કરવા જેવા તેના બધા લક્ષ્યો પ્રાપ્ત કરી લીધા છે. કે પછી ઈરાને અમેરિકાની બધી શરતો સ્વીકારી લીધી છે. સમય જ કહેશે પરંતુ હાલમાં બંને દેશો વચ્ચે યુદ્ધવિરામની શક્યતા દેખાઈ રહી છે.