Alexander the Great death truth: વિશ્વવિજેતા એલેક્ઝાન્ડર — એટલે કે આપણો જાણીતા “સિકંદર મહાન.”
સદીઓથી તેની સાથે એક લોકપ્રિય વાત જોડાયેલી છે — કે તેના અંતિમ સંસ્કારમાં તેના બંને હાથ કફનમાંથી બહાર રાખવામાં આવ્યા હતા, જેથી દુનિયા જોઈ શકે કે ‘વિશ્વ વિજેતા’ પણ ખાલી હાથ જ ગયો.
પણ શું આ વાત ખરેખર સાચી છે કે માત્ર લોકોની કલ્પનાથી ઉપજાવેલી દંતકથા?
ચાલો જાણીએ હકીકત.
સિકંદરનો અંતિમ સમય
ઈ.સ. પૂર્વે 323માં એલેક્ઝાન્ડર બેબીલોન (આજના ઈરાકમાં) પહોંચ્યો હતો. ભારત સુધી વિજયી થઈને પાછો ફરેલો સિકંદર હવે થોડો વિરામ લેવા માગતો હતો. પરંતુ તેની સેના થાકી ગઈ હતી, અને પોતે પણ સતત દારૂ પીવાથી નબળો થઈ ગયો હતો.
એક સાંજે દારૂના નશામાંથી પાછો આવી સૂઈ ગયો. બીજા દિવસે તાવ આવ્યો, પરંતુ રાજકીય કામકાજ ચાલુ રાખ્યું. દિવસો પસાર થતાં તાવ વધતો ગયો અને અંતે તે પથારીવશ થઈ ગયો.
કેટલાક દિવસ પછી સિકંદરનું અવસાન થયું — માત્ર 32 વર્ષની ઉંમરે.
ઉત્તરાધિકારી વગરનું સામ્રાજ્ય
સિકંદર પાસે અનેક રાણીઓ હતી, એક ગર્ભવતી પણ હતી, પણ કોઈ સ્પષ્ટ વારસદાર નહોતો.
તેના મૃત્યુ પછી સેનાપતિઓ વચ્ચે રાજગાદી માટે યુદ્ધ છડી ગયું. બેબીલોનમાં અફરાતફરી મચી ગઈ.
અંતે તેના સાવકા ભાઈને નામમાત્રનો રાજા બનાવવામાં આવ્યો, જ્યારે વાસ્તવમાં સેનાપતિઓએ સામ્રાજ્યને ભાગોમાં વહેંચી લીધું — ટોલેમીએ ઇજિપ્ત મેળવ્યું, સેલ્યુકસે ભારતનો વિસ્તાર.
સિકંદરનું શરીર અને અંતિમ સંસ્કાર
તેના શરીરને મમી બનાવી સાચવવામાં આવ્યું. યોજના એવી હતી કે તેને મેસેડોનિયા (તેના જન્મસ્થાન) લઈ જવું.
પરંતુ અંતિમ યાત્રા વચ્ચે રાજકીય દાવપેચ શરૂ થઈ ગયા. ટોલેમી નામના સેનાપતિએ કાફલાને લાંચ આપીને દિશા બદલી નાખી.
શરીર ઇજિપ્ત લઈ જવામાં આવ્યું અને ત્યાં જ દફનાવવામાં આવ્યું.
પછી એલેક્ઝાન્ડ્રિયા શહેરમાં તેની ભવ્ય કબર બાંધવામાં આવી, જે પછીના સદીઓમાં યુદ્ધ અને આગથી નાશ પામી ગઈ.
આજે એ સ્મારકનું કોઈ અસ્તિત્વ નથી — માત્ર કથાઓ બાકી છે.
‘ખાલી હાથ’ વાર્તા — હકીકત કે કલ્પના?
“એલેક્ઝાન્ડરે કહ્યું કે મારા હાથ કફન બહાર રાખજો” — એવી વાતનો કોઈ ઐતિહાસિક પુરાવો નથી.
એ વાત પછીના સમયની કથા છે, જે લોકો વચ્ચે ‘સંદેશ’ રૂપે ફેલાઈ ગઈ — કે ભલે માણસ કેટલો મોટો શાસક બને, અંતે બધું છોડી જવું પડે છે.
અંતિમ વિચાર
એલેક્ઝાન્ડર મહાન ખરેખર ખાલી હાથ જ ગયો, પણ તે હાથ કફન બહાર રાખવામાં આવ્યા નહોતા — એ વિચાર માત્ર માનવ જીવનની અસ્થિરતા અને અહંકાર સામેનું પ્રતિક છે.
આજ પણ જ્યારે કોઈ શાસક, રાજકીય નેતા કે સત્તાધીશ પોતાની શક્તિનો ગર્વ કરે છે, ત્યારે સિકંદર મહાનની આ વાર્તા આપણને યાદ અપાવે છે —
“અંતે બધું ખાલી જવાનું છે.”