Cancer Prevention: કેન્સરને વિશ્વભરમાં સૌથી ઘાતક રોગ માનવામાં આવે છે, જેના કારણે દર વર્ષે લાખો લોકો મૃત્યુ પામે છે. વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠન (WHO) અનુસાર, વર્ષ 2022 માં લગભગ 9.7 મિલિયન (97 લાખ) લોકો કેન્સરથી મૃત્યુ પામ્યા હતા. નિષ્ણાતોએ ડર વ્યક્ત કર્યો છે કે 2050 સુધીમાં આ સંખ્યા વધીને દર વર્ષે 18.2 મિલિયન (1.82 કરોડ) થઈ શકે છે, જેના પર બધા લોકોએ ગંભીરતાથી ધ્યાન આપવાની જરૂર છે.
થોડા દાયકાઓ પહેલા સુધી, કેન્સરને વૃદ્ધ લોકોનો રોગ માનવામાં આવતો હતો, પરંતુ હવે 30 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના યુવાનોમાં પણ તેના કેસ ઝડપથી નોંધાઈ રહ્યા છે. બદલાતી જીવનશૈલી, અસંતુલિત આહાર, તણાવ, પ્રદૂષણ, તમાકુ અને દારૂનું વધુ પડતું સેવન તેનું જોખમ વધારી રહ્યું છે. જે લોકોના પરિવારમાં પહેલાથી જ કોઈને કેન્સર થયું હોય તેમને આ રોગનું જોખમ વધુ હોઈ શકે છે.
ભારતીય વસ્તીમાં કેન્સરના વધતા જોખમને ધ્યાનમાં રાખીને, AIIMS ના નિષ્ણાતોએ કેટલાક મહત્વપૂર્ણ સૂચનો આપ્યા છે, જેના પર જો નાનપણથી જ ધ્યાન આપવામાં આવે તો, આ રોગથી બચવામાં મદદ મળી શકે છે.
કેન્સર અટકાવવાના પગલાં જરૂરી છે
વિશ્વભરમાં દર વર્ષે કેન્સર મૃત્યુનું એક મુખ્ય કારણ છે. માનવામાં આવે છે કે તે દર છ મૃત્યુમાંથી એકનું કારણ છે. આગામી 25 વર્ષોમાં, આ રોગ અને તેનાથી મૃત્યુના કેસોમાં વધુ વધારો થવાની ધારણા છે.
આ જોખમને ધ્યાનમાં રાખીને, AIIMS ગેસ્ટ્રોએન્ટેરોલોજિસ્ટ ડૉ. સૌરભ સેઠી કહે છે કે તમારા આહાર સહિત જીવનશૈલીની પસંદગીઓમાં સુધારો કેન્સરના જોખમને ઘટાડવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવે છે. નાનપણથી જ આ પર ગંભીર ધ્યાન આપવું મહત્વપૂર્ણ છે. વધુ ફાઇબરયુક્ત આહારનું સેવન, દારૂથી દૂર રહેવું અને રસોઈ માટે યોગ્ય તેલ પસંદ કરવું તમારા માટે આમાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
કેન્સર અટકાવવાના આઠ અસરકારક રસ્તાઓ
ડૉ. સેઠીએ કેન્સરનું જોખમ ઘટાડવાના આઠ અસરકારક રસ્તાઓ જણાવ્યા છે. એક વિડિઓમાં, તેમણે ભાર મૂક્યો હતો કે સંશોધન દર્શાવે છે કે જો દરરોજ અનુસરવામાં આવે તો, આ ટેવો ખરેખર ફરક લાવી શકે છે. આજના નાના પગલાં આવતીકાલે તમારા સ્વાસ્થ્યનું રક્ષણ કરી શકે છે. કેન્સર એ બધી ઉંમરના લોકોને અસર કરતી સમસ્યા હોવાથી, બાળપણથી જ તેના પર ધ્યાન આપવું જરૂરી છે.
અલ્ટ્રા-પ્રોસેસ્ડ વસ્તુઓથી દૂર રહો
BMJ જર્નલમાં પ્રકાશિત 2024 ના અભ્યાસ મુજબ, જે લોકો અલ્ટ્રા-પ્રોસેસ્ડ વસ્તુઓનું વધુ પ્રમાણ ખાય છે તેમને કેન્સરનું જોખમ એવા લોકો કરતા 20-30 ટકા વધારે હોય છે જેઓ તેનાથી દૂર રહે છે.
ફાઇબરથી ભરપૂર વસ્તુઓ ફાયદાકારક છે
અમેરિકન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ કેન્સર રિસર્ચના અહેવાલ મુજબ, દરરોજ 10 ગ્રામ ફાઇબર ખાવાથી કોલોરેક્ટલ કેન્સરનું જોખમ 10 ટકા ઓછું થાય છે.
પ્રોસેસ્ડ માંસ હાનિકારક છે
WHO કહે છે કે દરરોજ 50 ગ્રામ પ્રોસેસ્ડ માંસ ખાવાથી કોલોરેક્ટલ કેન્સરનું જોખમ 18 ટકા વધી જાય છે. 10 અભ્યાસોના વિશ્લેષણના આધારે, વૈજ્ઞાનિકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે લાલ માંસના સેવન સાથે સંકળાયેલ કેન્સરના જોખમનો અંદાજ લગાવવો વધુ મુશ્કેલ છે કારણ કે પુરાવા એટલા મજબૂત નથી. તેમ છતાં, તે કેન્સરમાં વધારો કરતી ઘણી પરિસ્થિતિઓનું કારણ બની શકે છે.
ખાવા માટે સ્વસ્થ તેલ પસંદ કરો
ખાવા માટે યોગ્ય તેલ પસંદ કરવું પણ મહત્વપૂર્ણ છે. અભ્યાસોમાં જાણવા મળ્યું છે કે આહારમાં ઓલિવ તેલનો સમાવેશ કરવાથી કેન્સરનું જોખમ 30 ટકા સુધી ઘટાડવામાં મદદ મળી શકે છે.
દારૂથી દૂર રહો
ડૉ. સેઠી કહે છે કે, દારૂ 7 અલગ અલગ કેન્સરનું કારણ બની શકે છે. નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ હેલ્થ કહે છે કે દિવસમાં એક પીણું પણ સ્તન કેન્સરનું જોખમ 7-10 ટકા વધારે છે. તેનાથી દૂર રહેવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
વજન નિયંત્રિત કરો
રોગ નિયંત્રણ અને નિવારણ કેન્દ્રો અનુસાર, અભ્યાસોમાં જાણવા મળ્યું છે કે સ્થૂળતા ઓછામાં ઓછા 13 પ્રકારના કેન્સર સાથે જોડાયેલી છે અને યુએસમાં કેન્સરના 40 ટકા કેસ તેના કારણે થાય છે. એટલા માટે સારા સ્વાસ્થ્ય માટે વજન નિયંત્રિત કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
નિયમિત કસરતની આદત જરૂરી છે
નેશનલ કેન્સર ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (NCI) ના ડેટા અનુસાર, નિયમિત કસરત કોલોન, સ્તન અને એન્ડોમેટ્રાયલ કેન્સરનું જોખમ 20-40 ટકા ઘટાડે છે.
પૂરતી ઊંઘ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે
ક્રોનિક તણાવ અને ઓછી ઊંઘ રોગપ્રતિકારક શક્તિને નબળી પાડે છે અને ગાંઠના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપી શકે છે. આરોગ્ય નિષ્ણાતો કહે છે કે જે લોકો રાત્રે 6 કલાકથી ઓછી ઊંઘ લે છે તેમનામાં કેન્સરથી મૃત્યુદર 24 ટકા વધુ હોઈ શકે છે. કેન્સરને રોકવા માટે ઊંઘ અને તણાવનું સંતુલન મહત્વપૂર્ણ છે.