Thyroid disorders in children: તાજેતરના વર્ષોમાં થાઇરોઇડની સમસ્યા ઝડપથી વધી છે, તે શરીરને ઘણી રીતે અસર કરી શકે છે. આ એક એવો રોગ છે જેને આપણે ઘણીવાર પુખ્ત વયના લોકોની સમસ્યા માનીએ છીએ. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આ રોગ બાળકોને પણ થઈ શકે છે?
જો તમે મેડિકલ રિપોર્ટ્સ જુઓ તો ખબર પડે છે કે થાઇરોઇડની સમસ્યા મોટી સંખ્યામાં બાળકોમાં પણ જોવા મળી રહી છે. તે શાળાએ જતા બાળકોમાં સૌથી સામાન્ય છે. એક અંદાજ મુજબ, 1,000 માંથી લગભગ 37 બાળકોને થાઇરોઇડનો રોગ હોઈ શકે છે. જો તેની સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે બાળકોના માનસિક અને શારીરિક વિકાસને ગંભીર અસર કરી શકે છે.
ચાલો જાણીએ કે બાળકોમાં થાઇરોઇડ શા માટે થાય છે અને તેની આડઅસરો શું હોઈ શકે છે?
થાઇરોઇડ અને તેના જોખમો
આરોગ્ય નિષ્ણાતો કહે છે કે થાઇરોઇડ એક પતંગિયા આકારની ગ્રંથિ છે જે ગળાના આગળના ભાગમાં સ્થિત છે. આ ગ્રંથિ ઘણા મહત્વપૂર્ણ હોર્મોન્સ ઉત્પન્ન કરે છે જે શરીરના ચયાપચયને નિયંત્રિત કરવા માટે જરૂરી છે. જ્યારે આ હોર્મોન્સ ઓછા કે વધુ ઉત્પન્ન થવા લાગે છે, ત્યારે થાઇરોઇડની સમસ્યા ઊભી થાય છે.
બાળકોમાં થાઇરોઇડની સમસ્યાની વાત કરીએ તો, તેના મોટાભાગના કેસો જન્મ સમયે જોવા મળે છે, તે પછીથી પણ વિકસી શકે છે.
બાળકોમાં થાઇરોઇડ કેવી રીતે ઓળખવું?
થાઇરોઇડના લક્ષણો બાળકોની ઉંમર પ્રમાણે બદલાઈ શકે છે. બધા માતાપિતાએ આનું ધ્યાન રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે. બાળકોમાં હાઇપોથાઇરોડિઝમ (હોર્મોન્સનું ઉત્પાદન ઓછું થવું) ને કારણે, કબજિયાત, ત્વચામાં શુષ્કતા, થાક, ખૂબ ઠંડી લાગવી, વાળ ખરવા, અનિયમિત માસિક સ્રાવ (છોકરીઓમાં), યાદશક્તિ અથવા ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલી જેવી સમસ્યાઓ વધુ જોવા મળી છે.
જો તમારા બાળકો પણ આવી સમસ્યાઓનો સામનો કરી રહ્યા હોય, તો સમયસર ડૉક્ટરની સલાહ લો અને તેની તપાસ કરાવો.
બાળકોને આ રોગથી કેવી રીતે બચાવશો
કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખીને, તમે બાળકોને થાઇરોઇડની સમસ્યાથી બચાવી શકો છો. આ માટે, ડૉક્ટરની સલાહ પર નવજાત શિશુ સ્ક્રીનીંગ ટેસ્ટ કરાવો. જન્મ પછી તરત જ TSH અને T4 નું પરીક્ષણ કરાવવાથી બાળકને જન્મથી જ આ સમસ્યા છે કે નહીં તે જાણવામાં મદદ મળે છે.
બાળકને આયોડિનયુક્ત મીઠું આપો, થાઇરોઇડ યોગ્ય રીતે કાર્ય કરવા માટે આયોડિન જરૂરી છે.
બાળકના વિકાસ અને વર્તન પર નજર રાખો, જો કોઈ અસામાન્યતા દેખાય, તો ડૉક્ટર પાસે તપાસ કરાવો.
જો પરિવારમાં કોઈને પહેલાથી જ થાઇરોઇડની સમસ્યા હોય, તો ખાસ કાળજી લો.
બાળકોને સંતુલિત અને પૌષ્ટિક આહાર (વિટામિન A-D, આયર્નથી ભરપૂર) આપો.
નિષ્ણાતો શું કહે છે?
આરોગ્ય નિષ્ણાતો કહે છે કે બાળકોમાં પણ થાઇરોઇડની સમસ્યા ગંભીર સ્વરૂપ લઈ શકે છે, પરંતુ સમયસર ઓળખ અને સારવારથી તેને સંપૂર્ણપણે નિયંત્રિત કરી શકાય છે. નવજાત શિશુની તપાસથી લઈને યોગ્ય આહાર અને જીવનશૈલી સુધી, દરેક પગલા પર તકેદારી રાખવી જરૂરી છે. જો તમારું બાળક સુસ્ત છે, યોગ્ય રીતે વિકાસ કરી રહ્યું નથી અથવા અભ્યાસમાં પાછળ રહી રહ્યું છે, તો તેને ‘આળસ’ અથવા ‘ધીમી પ્રકૃતિ’ માનવાને બદલે, એકવાર ડૉક્ટરની સલાહ લો અને થાઇરોઇડ પરીક્ષણ કરાવો.