Nuts in Diet: આપણે બધાએ જાણ્યું છે કે બદામ, અખરોટ, પિસ્તા તથા કાજુ જેવા ડ્રાયફ્રૂટ કેટલા સ્વાદિષ્ટ હોય છે. એ માત્ર સ્વાદમાં જ સરસ નથી, પણ પોષક તત્ત્વોથી ભરપૂર પણ હોય છે. એમાં પ્રોટીન, ફાઇબર તથા હેલ્ધી ફેટ્સ ભરપૂર હોય છે, જે આપણા શરીરના સ્વાસ્થ્ય માટે જરૂરી છે. એ માટે જ એ ડ્રાયફ્રૂટને ઘણી વખત ‘સુપરફૂડ’ કહેવામાં આવે છે.
પરંતુ, એક વાત એ પણ છે જે ઘણા લોકો માટે ચિંતા ઉપજાવે છે કે શું ડ્રાયફ્રૂટ ખાવાથી વજન વધે છે? એ જ ભયથી કેટલાક લોકો એનું સેવન કરતા અચકાય છે. તો શું એ સાચું છે? કે જો યોગ્ય માત્રામાં એનો ઉપયોગ કરવામાં આવે તો એ આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે વરદાન સાબિત થઈ શકે? ચાલો, આજે એ જ જાણીએ કે ડ્રાયફ્રૂટનો વજન પર શું અસર પડે છે તથા વજન નિયંત્રણ માટે કયા ડ્રાયફ્રૂટ શ્રેષ્ઠ હોઈ શકે.
શું ડ્રાયફ્રૂટ વજન વધારે છે?
ડ્રાયફ્રૂટમાં કેલરી તથા ચરબીનું પ્રમાણ વધારે હોય છે, એના કારણે એ વજન વધારે છે એવું માનવામાં આવે છે. પરંતુ અનેક વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો અનુસાર જો એ મર્યાદિત માત્રામાં લેવાય તો એ વજન નથી વધારતા. એમાં રહેલા મોનો–અને પોલી–અસંતૃપ્ત ચરબી, ફાઇબર તથા પ્રોટીન ભૂખ નિયંત્રિત કરે છે, જેને લીધે ઓછું ખાવું પડે છે. એક અભ્યાસ મુજબ, રોજિંદા 20–30 ગ્રામ ડ્રાયફ્રૂટ ખાવાથી વજન વધવાનું જોખમ ઘટે છે. એ પણ જરૂરી છે કે એમાં મીઠું કે તેલમાં તળેલા ડ્રાયફ્રૂટનો ઉપયોગ ન કરવામાં આવે.
ચાલો જાણીએ કે કયા ડ્રાયફ્રૂટ ડાયટમાં સામેલ કરી શકાય:
બદામ
બદામ વિટામિન ઈ, મેગ્નેશિયમ તથા ફાઇબરનો ઉત્તમ સ્ત્રોત છે, જે હૃદય, ત્વચા તથા બ્લડ શુગર માટે લાભદાયી છે. એમાં રહેલું ફાઇબર તથા પ્રોટીન લાંબા સમય સુધી પેટ ભરેલું રહે એ સુનિશ્ચિત કરે છે, જે વધારે ખાવાની ઈચ્છાને ઘટાડે છે. બદામનો ગ્લાયસેમિક ઇન્ડેક્સ ઓછો હોવાથી એ વજન નિયંત્રણમાં સહાય કરે છે. એનો ઉપયોગ સવારના નાસ્તામાં કે સલાડમાં કરી શકાય. વધારાની કેલરીથી બચવા માટે એમાં મીઠું કે તળેલું બદામ ટાળવું.
પિસ્તા
પિસ્તા ઓછી કેલરી તથા વધારે ફાઇબર ધરાવતું ડ્રાયફ્રૂટ છે, જે વજન નિયંત્રણ માટે ઉત્તમ છે. એમાં રહેલા સારા ચરબી તથા એન્ટીઓક્સિડન્ટ્સ હૃદય તથા પાચન તંત્ર માટે લાભદાયી છે. પિસ્તાના સેવનથી ભૂખ ઓછું લાગે છે, જેના લીધે વધુ જમવાની આદત ઘટે છે. એનો ઉપયોગ બપોરના નાસ્તામાં કે સ્મૂધીમાં ઉમેરી કરી શકો.
અખરોટ
અખરોટ ઓમેગા–3 ફેટી એસિડ તથા એન્ટીઓક્સિડન્ટથી ભરપૂર હોય છે, જે મગજના સ્વાસ્થ્ય માટે લાભદાયી છે. એમાં રહેલું ફાઇબર તથા પ્રોટીન ભૂખ નિયંત્રિત કરે છે તથા લાંબા સમય સુધી પેટ ભરેલું રહે એ સુનિશ્ચિત કરે છે. એ કોલેસ્ટ્રોલ ઘટાડવામાં પણ અસરકારક છે. મર્યાદિત માત્રામાં અખરોટનું સેવન કરવાથી એ શરીરના સમગ્ર સ્વાસ્થ્ય માટે લાભદાયી રહે છે તથા વજન નિયંત્રણમાં સહાયરૂપ થાય છે.
સાવધાની જરૂરી છે
ડ્રાયફ્રૂટનું વધારે પ્રમાણમાં સેવન કરવાથી કેલરી વધારે જતી રહે છે, તેથી એ મર્યાદિત માત્રામાં લેવાં જરૂરી છે. એલર્જી ધરાવતા લોકો એનો ઉપયોગ કરતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવાં જરૂરી છે. પૅક કરેલા કે ફ્લેવર્ડ ડ્રાયફ્રૂટમાં ખાંડ તથા પ્રિઝર્વેટિવ હોઈ શકે છે, તેથી કાચા કે સૂકા તળેલા ડ્રાયફ્રૂટ જ પસંદ કરો. યોગ્ય માત્રામાં ડ્રાયફ્રૂટનું સેવન કરવાથી તમે તંદુરસ્ત તથા ઊર્જાવાન રહી શકો છો.