Fatty Liver Symptoms : લીવર આપણા શરીરના સૌથી મહત્વપૂર્ણ અવયવોમાંનું એક છે. તે પાચનથી લઈને શરીરમાંથી ગંદકી દૂર કરવા અને આપણને ઉર્જા આપવા સુધીના સેંકડો મહત્વપૂર્ણ કાર્યો કરે છે. પરંતુ આજના ઝડપી જીવનમાં, ખાવા-પીવાની આદતોને કારણે, એક ખતરનાક સમસ્યા ઝડપથી ફેલાઈ રહી છે, જેને આપણે ફેટી લીવર કહીએ છીએ.
ઘણીવાર આ રોગ કોઈ મોટા લક્ષણો વિના શાંતિથી વિકસે છે. આ જ કારણ છે કે લોકો તેની ગંભીરતાને સમજી શકતા નથી. જો કે, જ્યારે તેના લક્ષણો દેખાવા લાગે છે, ત્યારે તે એટલા સામાન્ય લાગે છે કે આપણે ઘણીવાર તેને અવગણીએ છીએ. ઉદાહરણ તરીકે, જો તમે કોઈ કારણ વગર થાક, નબળાઈ અથવા ભૂખનો અભાવ અનુભવી રહ્યા છો, તો તમે તેને સામાન્ય માનીને અવગણો છો. આ લક્ષણો તમારા લીવરમાં વધુ પડતી ચરબીના સંચયનું ગંભીર સંકેત હોઈ શકે છે. તેથી, સમયસર સતર્ક રહેવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
ફેટી લીવર શું છે?
ફેટી લીવર એ એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં લીવરના કોષોમાં સામાન્ય કરતાં વધુ ચરબી જમા થાય છે. તે મુખ્યત્વે બે પ્રકારના હોય છે – આલ્કોહોલિક ફેટી લીવર રોગ, જે વધુ પડતા દારૂ પીવાથી થાય છે, અને નોન-આલ્કોહોલિક ફેટી લીવર રોગ (NAFLD), જે દારૂ ન પીનારાઓમાં પણ થાય છે.
નોન-આલ્કોહોલિક ફેટી લીવર રોગ આજકાલ વધુ સામાન્ય છે અને તેના મુખ્ય કારણો સ્થૂળતા, ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ, હાઇ કોલેસ્ટ્રોલ, મેટાબોલિક સિન્ડ્રોમ અને બિનઆરોગ્યપ્રદ આહાર છે. જ્યારે લીવરમાં ચરબી જમા થવા લાગે છે, ત્યારે તેની કામ કરવાની ક્ષમતા પ્રભાવિત થાય છે, જેના કારણે શરીરમાં ધીમે ધીમે ઘણી સમસ્યાઓ શરૂ થાય છે.
ફેટી લીવરના લક્ષણો
ફેટી લીવરના શરૂઆતના લક્ષણો ઘણીવાર ખૂબ જ નાના હોય છે, ઘણા લોકો તેને અવગણે છે. ચાલો જાણીએ તે લક્ષણો વિશે-
થાક અને નબળાઇ
લીવર શરીર માટે ઉર્જા ઉત્પન્ન કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. જ્યારે લીવર પર ચરબી જમા થાય છે, ત્યારે તે યોગ્ય રીતે કાર્ય કરી શકતું નથી, જેના કારણે સતત થાક અને નબળાઇ આવે છે.
ભૂખનો અભાવ
જ્યારે લીવર પ્રભાવિત થાય છે, ત્યારે પાચન પ્રક્રિયા ધીમી પડી જાય છે, જેના કારણે વ્યક્તિને ભૂખ ઓછી લાગે છે અને ખાવાનું મન થતું નથી. તે વજન ઘટાડવાનું કારણ પણ બની શકે છે.
પેટના ઉપરના જમણા ભાગમાં અસ્વસ્થતા
લીવર પેટના ઉપરના જમણા ભાગમાં સ્થિત છે. જ્યારે ચરબી વધે છે અથવા સોજો આવે છે ત્યારે અહીં થોડો દબાણ અથવા અસ્વસ્થતા અનુભવી શકાય છે.
ઉબકા
કેટલાક લોકોને પાચન સમસ્યાઓને કારણે ઉબકા અથવા હળવી ઉબકા આવી શકે છે.
જ્યારે ફેટી લીવર ગંભીર બને છે
જો ફેટી લીવરની સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે ગંભીર સ્વરૂપ લઈ શકે છે. તે નોન-આલ્કોહોલિક સ્ટીટોહેપેટાઇટિસ (NASH) માં ફેરવાઈ શકે છે, જ્યાં બળતરા અને લીવરમાં કોષોને નુકસાન થાય છે. ગંભીર તબક્કામાં દેખાતા લક્ષણોમાં કમળો (ત્વચા અને આંખો પીળી પડવી), પેટમાં પ્રવાહીનો સંચય (એડીમા), પગ અને પગની ઘૂંટીઓમાં સોજો, માનસિક મૂંઝવણ અને ઘા ન રૂઝાય તે શામેલ છે. જો તમને આવા લક્ષણો દેખાય તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો.
નિવારણ અને સ્વસ્થ જીવનશૈલી
સારા સમાચાર એ છે કે ફેટી લીવરની સમસ્યા, ખાસ કરીને પ્રારંભિક તબક્કામાં, જીવનશૈલી બદલીને ઘણી હદ સુધી નિયંત્રિત કરી શકાય છે. આ માટે-
સંતુલિત આહાર અપનાવો
પ્રોસેસ્ડ ફૂડ, વધારાની ખાંડ અને બિનઆરોગ્યપ્રદ ચરબીનું સેવન ઓછું કરો. તમારા આહારમાં ફળો, શાકભાજી, આખા અનાજ અને લીન પ્રોટીનનો સમાવેશ કરો.
નિયમિત કસરત કરો
દરરોજ ઓછામાં ઓછી 30 મિનિટની શારીરિક પ્રવૃત્તિ ચરબી ઘટાડવામાં અને લીવરના સ્વાસ્થ્યને સુધારવામાં મદદ કરે છે.
સ્વસ્થ વજન જાળવી રાખો
સ્થૂળતા ફેટી લીવરનું મુખ્ય કારણ છે, તેથી વજન નિયંત્રણમાં રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે.